پسر 5 ساله ای دارم که حدود 2 ماه است دوستان خیالی زیادی را در ذهنش ساخته و مدام آن ها را پرورش می دهد. او خیلی اوقات با آن ها حرف می زند و آن ها را مخاطب قرار می دهد. حتی وقتی می خواهد بیرون برود می گوید من نمی آیم چون دوستم تنها می ماند و وقتی بیرون هستیم برایش خرید می کند. اوایل من و پدرش این موضوع را جدی نمی گرفتیم. اما او تقریبا بیشتر دوستان واقعی اش را کنار گذاشته و تنها با آنها حرف می زند. نکته مهم این جاست که دوستان پسرم هر بار در سن و سال و شرایط متفاوتی هستند. با توجه به این که مربیان مهد پسرم اذعان دارند که او باهوش است حالا نگرانم که پسرم در دنیای واقعی نباشد و توهم یا مشکل روانی داشته باشد. من نمی دانم باید به این موضوع اهمیت ندهم یا برعکس، پر و بالش بدهم یا این که قاطعانه با او حرف بزنم. می خواهم بدانم اگر این موضوع طبیعی است تا چه زمانی نباید نگران باشم.
چه زمانی باید نگران شد؟ اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از 6 ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آن هاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.
جو فراست: کودکان 3 تا 5 سال تفاوتی بین واقعیت و تخیل قائل نیستند. از نظر آن ها هر چه به ذهن شان خطور کند، واقعی است. دقت کنید که در حدود 4سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک دوست خیالی می شوید که مدتی هم با شما و فرزندتان زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه اش مانند فرزندتان است، یعنی هر چه کودک شما دوست دارد مورد علاقه دوست خیالی او هم هست و هر چه فرزندتان نمی پسندد، دوست خیالی اش هم دوست ندارد. وقتی او مرتکب اشتباهی می شود آن را به گردن دوست خیالی او می اندازد؛ به شکلی که تصور می کند این دوست خیالی بوده که مرتکب این خطا شده است. وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید به هیچ وجه تصور نکنید کودک تان دروغ گفتن را یاد گرفته بلکه این مرحله ای طبیعی از رشد و تکامل اوست که نشان دهنده غلبه بیشتر تصور و تخیل بر ذهن اوست؛ بنابراین در نظر داشته باشید که بدون آنکه این تصور و احساس ها را که برای فرزندتان واقعی هستند انکار کنید یا به تمسخر بگیرید، باید با نرمی و به تدریج تفاوت واقعیت با مسائل غیرواقعی را برای او بازگو کنید.
خوب به حرف هایش گوش دهید
به آن چه فرزندتان درباره دوست خیالی اش و گفته های او می گوید، خوب گوش کنید. این بهترین کار برای پی بردن به تفکرات و نگرانی های فرزندتان است. شاید فرزند شما نتواند درباره برخی مسائل راحت صحبت کند.
از این وضعیت سوءاستفاده نکنید
بدترین کار ممکن این است که او را به دلیل داشتن این دوست تنبیه کنید. با این کار، فضای بی اعتمادی و ناامنی را در رابطه خود و فرزندتان پایه گذاری می کنید. هیچ گاه از موقعیت دوست خیالی کودک تان برای مجبور کردن فرزندتان به انجام کاری استفاده نکنید.
عذر و بهانه را قبول نکنید
به فرزندتان اجازه ندهید دوستانش را بهانه ای برای رفتارهای بد خود قرار دهد. از طریق برخورد با همین دوست خیالی، پیام خود را به فرزندتان برسانید؛ مثلا بگویید: «من واقعا از دست فلانی عصبانی هستم. مطمئنم اگر مادرش هم این جا بود عصبانی می شد.» به او یاد دهید که راستگویی بهتر از دروغگویی است و هر کس باید مسئولیت کارهای خود را برعهده بگیرد و نباید کارهای نادرست خود را به گردن دیگران انداخت.
با دوستان واقعی آشنایش کنید
او را تشویق کنید که وقت خود را با دوستان واقعی بگذراند و لذت همبازی بودن با آن ها را به او نشان دهید.
توصیه روان شناس بالینی به این مادر
آن ها حتی سازگارترند: معمولا در سنین 2 تا 5 سال انواع و اقسام دوستان و همبازی های خیالی در دنیای کودکان وجود دارد که گاهی این دوستی ها تا 4 یا 5سالگی ادامه دارد اما بیشتر اوقات نیازی نیست که والدین نگران آن ها باشند. نکته مهم آن است که هرچه سن کودک بیشتر باشد، شدت این دوستی ها کمتر خواهد شد و به همین دلیل بیشترین و عمیق ترین دوستی بچه ها با دوستان خیالی در سنین حدود 3سالگی دیده می شود. معمولا زمانی کودکان دنبال دوست خیالی می گردند که تجربه ای اضطراب آور مثل رفتن به مهد کودک، تغییر محل زندگی، طلاق والدین یا مرگ یکی از نزدیکان و... را داشته باشند. این قبیل دوستان می توانند شجاعت و اعتماد به نفس کودک را برای تحمل این شرایط دلهره آور مانند تنها خوابیدن در اتاق افزایش دهند. چه زمانی باید نگران شد؟ اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از 6 ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آن هاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.
کارشناسان چه می گویند؟
دوست های خیالی به کودکان کمک می کنند که احساسات شان را بیان کنند، والدین بهتر می توانند از افکار و عواطف فرزندشان آگاه شوند. دوستان خیالی تنها نشان دهنده اضطراب و تنهایی نیستند، بلکه گاهی نشانه ای از خلاقیت هستند؛ به طوری که به کودک کمک می کنند استعدادهای اجتماعی اش را رشد دهد. دوست خیالی به رشد مهارت های کودک کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد همه کودکان دوست خیالی خود را ترک نمی کنند بلکه گاهی به صورتی دیگر او را در زندگی خود نگه می دارند تا در موقعیت های دشوار دانش آن ها را برای مقابله با سختی هاو تصمیم گیری هایشان افزایش دهد و در به کارگیری مهارت های سازگارانه به آن ها کمک کند. با این که اغلب کودکان اصرار دارند دوست شان واقعی است، اما بیشتر آن ها می دانند که در حال تظاهر هستند. در حقیقت دوستان خیالی ابزار مناسبی برای آموزش مسائل به طور غیر مستقیم به کودک هستند و والدین در این زمینه مسئولیت سنگینی دارند. برخی از مادران و پدران نگران این هستند که داشتن دوست نامرئی، نشانه تنهایی و غمگین بودن کودک شان است. اما مطالعات نشان داده است کودکانی که دوستانی برای خود ایجاد می کنند، خلاق تر و دارای قوه تخیل قوی تری نسبت به بقیه کودکان هستند. چه باید کرد؟ برخی از والدین نگران این قضیه هستند که ارتباط بیش ازحد با این دوست خیالی به روابط اجتماعی کودک لطمه بزند و او توانایی برقراری ارتباط با هم سن و سالان خود را از دست بدهد، اما جای نگرانی نیست. جالب است بدانید که این کودکان اغلب سازگارتر و اجتماعی تر از کودکانی می شوند که دوست خیالی ندارند اما به طور کلی بهترین کار این است که با فرزند خود درباره دوست خیالی اش صحبت کنید. اگر موقعیت اضطراب آوری در زندگی فرزندتان ایجاد شده، بهتر است آن را به نوعی حل کنید یا درباره این وضعیت با او حرف بزنید. کاری کنید که کودک وقت بیشتری را با همسالانش بگذراند. هرچه کودک شما با کودکان بیشتری رفت وآمد کند و اعتمادبه نفس بیشتری پیدا کند، وابستگی او به دوست خیالی اش کمتر خواهد شد. می توان گفت هیچ ارتباطی بین این ویژگی و میزان هوش و خلاقیت کودک وجود نخواهد داشت. اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از 6 ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد والدین باید نگران شوند.
چه زمانی باید نگران شد؟
اگر داشتن دوست خیالی فرزندتان بیشتر از 6 ماه طول بکشد و در طول این مدت کودک از برقراری ارتباط با همسالان خود امتناع ورزد یا اگر به شما می گوید که دوست خیالی اش او را کنترل می کند یا دستورهایی برخلاف میلش می دهد که او مجبور به اطاعت کردن از آن هاست، والدین باید نگران شوند. توصیه می کنم حتما در این موارد به یک متخصص مراجعه کنید تا سلامت روانی فرزند دلبندتان مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد.
منبع: مجله سیب سبز
