با توجه به ویژگی های خاص نوجوانی، این دوران با مشکلات خاص خود نیز مواجه است. برخی از این مشکلات شیوع بیشتری داشته و گاه نیازمند مداخله کمتری هستند، اما برخی دیگر در حد یک ناسازگاری، یک بیماری و یا اختلال روانی اجتماعی قابل توجه بوده و نیازمند اقدامات مداخله‌گرانه هستند. فراهم نبودن شرائط تربیتی مناسب، عدم آشنائی اولیا و مربیان با نیازها و ویژگی های نوجوان و کودکی مشکل دار علل اساسی بوجود آمدن مشکلات دوران نوجوانی هستند. با توجه به این که این دوره نیز اهمیت شایان توجهی در زندگی آینده و بزرگسالی فرد دارد و بسیاری از انتخاب ها و تصمیم ها در این دوران انجام می شوند، پیشگیری از بروز مشکلات و درمان آن ها به توجه و تاکید فراوانی نیاز دارد. شناخت این مشکلات شاید بعد از شناخت ویژگی ها و نیازهای مرحله نوجوانی اولین گام موثر در کمک به نوجوان برای داشتن یک مرحله رشدی سالم می باشد.با توجه به ویژگی های خاص نوجوانی، این دوران با مشکلات خاص خود نیز مواجه است. برخی از این مشکلات شیوع بیشتری داشته و گاه نیازمند مداخله کمتری هستند، اما برخی دیگر در حد یک ناسازگاری، یک بیماری و یا اختلال روانی اجتماعی قابل توجه بوده و نیازمند اقدامات مداخله‌گرانه هستند. فراهم نبودن شرائط تربیتی مناسب، عدم آشنائی اولیا و مربیان با نیازها و ویژگی های نوجوان و کودکی مشکل دار علل اساسی بوجود آمدن مشکلات دوران نوجوانی هستند. با توجه به این که این دوره نیز اهمیت شایان توجهی در زندگی آینده و بزرگسالی فرد دارد و بسیاری از انتخاب ها و تصمیم ها در این دوران انجام می شوند، پیشگیری از بروز مشکلات و درمان آن ها به توجه و تاکید فراوانی نیاز دارد. شناخت این مشکلات شاید بعد از شناخت ویژگی ها و نیازهای مرحله نوجوانی اولین گام موثر در کمک به نوجوان برای داشتن یک مرحله رشدی سالم می باشد.
مهم ترین مشکلات نوجوانی
افت تحصیلی
شاید بیش از همه مراحل دیگر در این مرحله افت تحصیلی مشاهده گردد. مسئولین مدارس راهنمایی تحصیلی و والدینی که فرزندانی در مقاطع راهنمایی دارند که با آغاز بلوغ و نوجوانی و تغییرات آن همراه است، معمولا چنین افتی را گزارش می کنند. هر چند شدت و ضعف افت تحصیلی در دانش آموزان مختلف متفاوت است، اما به هر حال و با توجه به فراوانی آن در این دوران نیاز به توجه ویژه دارد.
انحرافات جنسی
با توجه به ویژگی های بلوغ جنسی در این دوران مشکلاتی از این قبیل می تواند اتفاق بیافتد. در بین انواع انحرافات جنسی، خودارضایی شیوع بیشتری به ویژه در بین پسران داد که با کاربرد روش های مناسب پیشگیرانه و رعایت آن ها و استفاده از راهبردهای لازم(بعد از ابتلا به انحراف) قابل حل خواهد بود.
دوستی با جنس مخالف
به دنبال غلیان هیجانات و عواطف در این دوران از یک طرف و تحولات جنسی از سوی دیگر گرایش به برقراری روابط دوستی با جنس مخالف شیوع فراوانی می یابد. ارائه شناخت و آگاهی های لازم به نوجوان در خصوص کنترل عواطف و هیجانات خود و جهت دهی سالم مفید خواهد بود.
انحرافات اجتماعی
با این که در بروز انحرافات اجتماعی عوامل مختلفی دخالت دارند، اما شرائط ویژه دوران نوجوانی مثل تمایل به توجه طلبی و استقلال شخصی، تمایل به عضویت در گروه ها و ... باعث می شود که دوره مستعدی برای راه اندازی این انحرافات باشد. این انحرافات به صورت فرار از خانه، انواع بزهکاری مثل دزدی، اعتیاد و ... دیده می شود که اکثر این انحرافات در گروه اتفاق می افتد.
اختلالات روانی در نوجوانی
در نوجوانی مساله بیماری روانی در آسیب شناسی نوجوانی حائز اهمیت زیادی است. مهم ترین اختلالات روانی رایج عبارتند از:
1. واکنش های سازگاری.
2. روان رنجوری، شامل انواع اختلالات خلقی، مثل افسردگی، اضطراب.
3. اختلالات روان _ فیزیولوژیک، مثل بی اشتهایی روانی.
4. اختلالات شخصیت، مثل اختلال شخصیت هیستریک.
5. اختلالات سایکوتیک که اسکیزوفرنی عمومی‌ترین آن هاست.
از میان اختلالات روانی انواع افسردگی و اضطراب فراوانی بیشتری دارد. در صورتی که اطرافیان شناخت کافی از نوجوان داشته باشند و به موقع علائم او را تشخیص دهند، با انواع روان درمانی قابل درمان خواهند بود.
خودکشی
معمولا پدیده خودکشی با سایر مشکلات دیگر مثل افسردگی، اعتیاد و ... همراه است. در هر حال تمایل به خودکشی در این دوران باید مورد توجه قرار گیرد.
بلوغ زودرس و دیررس
عوامل مختلفی چون عوامل ارثی، طرح و ساختمان بدنی، نوع تغذیه و سلامت جهانی، مسائل فرهنگی از عواملی هستند که در بروز بلوغ زودرس و دیررس دخیل هستند. بلوغ چه به صورت زودرس اتفاق بیافتد و چه با تاخیر همراه باشد، نگرانی ها و مشکلاتی را برای نوجوان به همراه خواهد داشت. هر چند عواقب آن هم برای دختر و هم برای پسر وجود دارد، اما بلوغ زودرس اغلب برای دختران و بلوغ دیررس برای پسران مشکل آفرین تر است(تاثیر بلوغ در رفتار نوجوانان).
شیوه های برخورد با مشکلات دوران نوجوانی
آن چه بیش از همه حائز اهمیت است، توجه والدین و مربیان به شناخت ویژگی ها و نیازهای مرحله نوجوانی است. این آشنایی و آگاهی از شیوه های برخورد با ویژگی های این دوره، در از بروز مشکلات خاص این دوره جلوگیری خواهد کرد، یا حداقل شدت آن را تخفیف خواهد داد. در بروز مشکلات و مسائل آن چه مورد بررسی و درمان قرار می گیرد، تنها نوجوان و مسائل او نخواهد بود. هر چند اساس درمان را رفتارها و شرائط نوجوان تشکیل می دهد، اما شیوه های درمانی عمدتا به صورت گسترده تری معطوف به اطرافیان نوجوان، خانواده و دوستان و در سطح وسیع تر و به صورت برنامه ریزی های کلان جامعه خواهد بود. آشناسازی خانواده و دیگر دوستان و آشنایان در طرح ریزی برنامه‌ای برای برخورد با نوجوان برای حل مسائل خفیف تری چون ناسازگاری های سطحی در بافت خانواده، پرخاشگری، استقلال طلبی شدید، نوجوئی شدید، با توجه به شیوه های مناسب تربیتی کافی خواهد بود. در حالی که در مورد مشکلات خاص‌تری چون اختلالات روانی این دوران مثل بی اشتهایی روانی که با تمایل شدید به کاهش وزن همراه است، از شیوه های اختصاصی تری چون روان درمانی و ... استفاده می شود. در رابطه با مسائل اجتماعی چون بزهکاری، نهادهای اجتماعی دیگری چون کانون های اصلاح و تربیت، مدرسه و ... درگیر هستند.
منبع: سایت آفتاب
